1. Bu Təlimat cəzaçəkmə müəssisələrində məhkumlar üzərində nəzarətin təşkili və həyata keçirilməsi qaydalarını müəyyən edir.

2. Cəzaçəkmə müəssisələrinə nəzarət — müəyyən edilmiş cəzaçəkmə rejiminin təmin olunmasına yönəldilmiş, cəzaçəkmə müəssisələrinin zabit və nəzarətçilər heyəti tərəfindən həyata keçirilən, iş və yaşayış yerlərində məhkumların davranışına nəzarət və müşahidə sistemidir.

3. Cəzaçəkmə müəssisələrində cəzaçəkmə rejimi Azərbaycan Respublikasının Cəzaların İcrası Məcəlləsinin və Cəzaçəkmə müəssisələrinin Daxili İntizam Qaydaları ilə müəyyən edilir.

4. Cəzaçəkmə müəssisələrində nəzarətə daxildir:

 1.1. Bu Təlimat Azərbaycan Respublikasının Cəzaların İcrası və Cinayət məcəllələrinə, habelə digər qanunvericilik aktlarına uyğun olaraq hazırlanmış və şərti məhkum olunmuş və cəzadan şərti olaraq vaxtından əvvəl azad edilmiş şəxslərin qeydiyyatının aparılması, onların ictimai qaydalara riayət etməsinə və məhkəmə tərəfindən onlara həvalə olunmuş vəzifələrin yerinə yetirilməsinə nəzarətin təşkili qaydalarını müəyyən edir.

Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyinin 2010-cu il 19 noyabr tarixli 16-T nömrəli əmri ilə təsdiq edilmiş "Cəzaçəkmə müəssisələrinin Daxili İntizam Qaydaları”nın 2010-cu il 30 dekabr tarixdə dövlət qeydiyyatına alınması (şəhadətnamə № 4091) ilə əlaqədar aşağıdakı normativ hüquqi aktların dövlət qeydiyyatı ləğv edilsin:

1. Ədliyyə Nazirliyinin 2004-cü il 24 mart tarixli 13-T nömrəli əmri ilə təsdiq edilmiş və 2004-cü il 9 aprel tarixdə dövlət qeydiyyatına alınmış (şəhadətnamə № 3044) "Cəzaçəkmə müəssisələrinin Daxili İntizam Qaydaları”;

2. Ədliyyə Nazirliyinin 2007-ci il 4 may tarixli 20-T nömrəli əmri ilə təsdiq edilmiş və 2007-ci il 19 iyun tarixdə dövlət qeydiyyatına alınmış (şəhadətnamə № 3311) "Cəzaçəkmə müəssisələrinin Daxili İntizam Qaydaları”na dəyişikliklər və əlavələr”;

3. Ədliyyə Nazirliyinin 2009-cu il 14 sentyabr tarixli 29-T nömrəli əmri ilə təsdiq edilmiş və 2009-cu il 25 sentyabr tarixdə dövlət qeydiyyatına alınmış (şəhadətnamə № 3472) "Cəzaçəkmə müəssisələrinin Daxili İntizam Qaydaları”na dəyişiklik”;

4. Ədliyyə Nazirliyinin 2010-cu il 16 iyun tarixli 10-T nömrəli əmri ilə təsdiq edilmiş və 2010-cu il 1 iyul tarixdə dövlət qeydiyyatına alınmış (şəhadətnamə № 3898) "Cəzaçəkmə müəssisələrinin Daxili İntizam Qaydaları”na əlavələr və dəyişikliklər”.

13 iyul 2012-ci il                                                                                                     № 3-N

 "Azərbaycan Respublikasının Ədliyyə Nazirliyi Kollegiyasının 2011-ci il 29 dekabr tarixli 7-N nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş "Cəzaçəkmə müəssisələrinin Daxili İntizam Qaydaları”nda dəyişikliklər edilməsi barədə

 "Normativ hüquqi aktlar haqqında” Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Qanununun tətbiq edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2011-ci il 16 fevral tarixli 384 nömrəli Fərmanına uyğun olaraq, habelə "Azərbaycan Respublikasının Cəzaların İcrası Məcəlləsində dəyişikliklər edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikasının 2012-ci il 20 aprel tarixli 324-IVQD nömrəli Qanununun tətbiqi barədə” dövlət başçısının 2012-ci il 8 may tarixli 2211 nömrəli Sərəncamının 2-ci hissəsinin icrası məqsədi ilə "AzərbaycanRespublikasının Ədliyyə Nazirliyi haqqında Əsasnamə”nin 19-cu bəndini rəhbər tutaraq Kollegiya

13 iyul 2012-ci il                                                                                                     № 6-N

"Azərbaycan Respublikasının Ədliyyə Nazirliyi Kollegiyasının 2011-ci il 29 dekabr tarixli 7-N nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş "Müəyyən müddətə azadlıqdan məhrumetmə və ömürlük azadlıqdan məhrumetmə növündə cəzaları icra edən müəssisələrə daxilolma Qaydası”nda dəyişiklik edilməsi barədə

"Normativ hüquqi aktlar haqqında” Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Qanununun tətbiq edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2011-ci il 16 fevral tarixli 384 nömrəli Fərmanına uyğun olaraq "Azərbaycan Respublikasının Ədliyyə Nazirliyi haqqında Əsasnamə”nin 19-cu bəndini rəhbər tutaraq Kollegiya

QƏRARA  ALIR:

1. "Müəyyən müddətə azadlıqdan məhrumetmə və ömürlük azadlıqdan məhrumetmə növündə cəzaları icra edən müəssisələrə daxilolma Qaydası”nın 2.4.1-ci bəndinin birinci cümləsi aşağıdakı redaksiyada verilsin:

"Cəzaçəkmə müəssisəsinin müdiriyyəti bu müəssisəyə daxil olan və çıxan şəxslərə, onların əşyalarına, nəqliyyat vasitələrinə baxış keçirmək hüququna malikdir.”.

2. Bu Qərarın Hüquqi Aktların Dövlət Reyestrinə daxil edilməsi təmin olunsun (A.Əliyev).

3.  Qərar aidiyyəti ədliyyə orqanlarına göndərilsin.

Sorğuda göstərilmişdir ki, CM-in 46.2 və 46.3-cü maddələrinin tətbiqi zamanı məhkəmələr tərəfindən, bir qayda olaraq, qanunvericiliyin tələblərinə əməl olunsa da, təcrübədə bu məsələ ilə bağlı müəyyən çətinliklər yaranır.

 Belə ki, bəzən müəyyən vəzifə tutma və ya müəyyən fəaliyyətlə məşğul olma hüququndan məhrum etmə cəzasının CM-in Xüsusi hissəsinin müvafiq maddələrinin sanksiyasında əsas cəza növü kimi nəzərdə tutulması əsas götürülərək həmin cəzanın növünün əlavə cəza kimi təyin edilməsi qeyri-mümkün hesab edilir. Bundan başqa sanksiyada müəyyən vəzifə tutma və ya müəyyən fəaliyyətlə məşğul olma hüququndan məhrum etmə cəzasının əlavə cəza kimi tətbiq edilməsi və ya edilməməsi nəzərdə tutulduğu hallarda, məhkəmələr bəzən onun təyin edilməməsinin motivlərini ittiham hökmündə əsaslandırmırlar. Bir sıra hallarda isə müəyyən vəzifə tutma və ya müəyyən fəaliyyətlə məşğul olma hüququndan məhrum etmə cəzasının cərimə cəzasına əlavə cəza kimi təyin edilməsi CM-in 46.3-cü maddəsi baxımından qeyri-mümkün hesab edilir.  

Bakı şəhəri Xəzər rayon məhkəməsi Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Məhkəməsinə (bundan sonra – Konstitusiya Məhkəməsi) müraciət edərək, Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin (bundan sonra – Cinayət  Məcəlləsi) 66.5-ci maddəsində nəzərdə tutulan "hökm çıxarıldıqdan sonra”, "hökm çıxarılmazdan əvvəl” və "məhkumun” ifadələrinin mənasının açıqlanması baxımından həmin maddənin şərh edilməsini xahiş etmişdir.

Müraciətdə göstərilir ki, təqsirləndirilən şəxs A.Muxtarov Xəzər rayon məhkəməsinin 26 yanvar 2011-ci il tarixli hökmünə əsasən Cinayət Məcəlləsinin 132-ci maddəsi ilə təqsirli bilinmiş, lakin barəsində həmin hökm qanuni qüvvəyə minənədək Cinayət Məcəlləsinin 178.2.2 və 132-ci maddələrində nəzərdə tutulmuş cinayətləri törətmişdir.

Müraciətedənin fikrincə, məhkəmə təcrübəsində oxşar vəziyyətlərdə təqsirləndirilən şəxsə Cinayət Məcəlləsinin 66.5-ci maddəsi ilə deyil, 67.1-ci maddəsində müəyyən olunmuş qaydalar üzrə cəza təyin edilməsi onun vəziyyətini əsassız olaraq ağırlaşdırmasına, hüquqların və qanuni mənafelərinin pozulmasına gətirib çıxara bilər. Həmçinin Cinayət Məcəlləsinin 83.1-ci maddəsinin mənasına görə şəxsin məhkum sayılması üçün onun barəsində çıxarılmış ittiham hökmü qanuni qüvvəyə minməlidir.